Dấu hiệu nhận biết nội dung được viết bởi AI

Khi việc truy cập vào các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) như ChatGPT ngày càng trở nên đơn giản, nội dung do AI tạo ra đang tràn lan khắp nơi. Thông thường, chỉ những video và hình ảnh chia sẻ trên các nền tảng mạng xã hội lớn mới bắt buộc gắn nhãn là do AI tạo, còn văn bản thì không.

Là một cộng đồng về Marketing, Kinh doanh và Sáng tạo, Brands Vietnam đề cao tính chân thực, cá nhân và sự sáng tạo của người viết hơn là những nội dung máy móc được tạo ra bởi AI. Vì vậy, nếu bài viết có dấu hiệu được viết bởi AI thì khả năng cao bài viết của bạn sẽ không được duyệt đăng.

Nhìn chung, các nội dung được viết bởi AI có một số “dấu hiệu nhận diện” khá rõ ràng. Nếu bạn đã trò chuyện với AI và đọc nhiều nội dung do AI tạo ra, bạn sẽ bắt đầu thấy những dấu hiệu này xuất hiện ở khắp nơi. Vậy những đặc điểm nào có thể “tố cáo” một văn bản do AI tạo ra? 

Để các bạn dễ hình dung, chúng tôi đã dùng một câu prompt đơn giản, yêu cầu ChatGPT và Gemini viết một bài blog khoảng 2.000 chữ về chủ đề Ambient Advertising, kết quả này được dùng để minh hoạ cho từng dấu hiệu bên dưới.

1. Diễn đạt máy móc, lặp từ, lặp cấu trúc câu

“Trong bối cảnh ngành [XYZ] đang phát triển không ngừng…” là một trong những kiểu câu mở đầu được AI ưa thích. 

Ngoài ra, các chatbot AI cũng thường xuyên sử dụng cấu trúc câu “không chỉ… mà còn…”, “tưởng chừng… nhưng…”; các cụm từ chuyển đoạn khá máy móc như “Hơn nữa”, “Thêm vào đó”…; hay các thuật ngữ sáo rỗng, kiểu như “tạo giá trị”, “đồng bộ hoá mục tiêu”… Và cuối cùng là kết lại bài viết bằng cụm từ “Tóm lại”, “Kết luận là...”

Đây có thể là cách diễn đạt khá phổ biến. Nhưng nếu bạn thấy các cụm từ và kiểu câu này xuất hiện nhiều lần trong văn bản thì khả năng cao đó là nội dung do AI viết.

Khi soi kỹ hơn, bạn sẽ nhận ra là các bài viết AI thường lặp lại cùng một cụm từ, ý tưởng hoặc cấu trúc câu nhiều lần; và thiếu đi những phép so sánh, ẩn dụ thú vị mà người viết thật hay sử dụng. 

AI có thói quen nhắc lại cùng một luận điểm, chỉ thay đổi cách diễn đạt, mà không thêm thông tin mới. Thậm chí, nhiều câu gần như giống hệt nhau, xuất hiện ở các đoạn khác nhau.

2. Chia nhỏ ý và liệt kê dạng bullet point

Đây là một trong những dấu hiệu điển hình của nội dung AI. Nếu bạn thường xuyên trò chuyện với các chatbot AI, bạn sẽ dễ dàng nhận ra kiểu liệt kê này cùng cách mở đầu quen thuộc “Dưới đây là một số gợi ý…”. 

Trong một bài viết AI chưa qua chỉnh sửa, các phần liệt kê này xuất hiện khá nhiều và thường: (1) chỉ lướt qua vấn đề một cách chung chung mà không cung cấp dữ liệu chi tiết hoặc góc nhìn độc đáo, hoặc (2) chia nhỏ ý và dàn trải nội dung một cách không cần thiết.

Khi yêu cầu ChatGPT và Gemini viết về Ambient Advertising, nêu rõ đặc điểm đặc trưng và ưu/nhược điểm của loại hình quảng cáo này, thì cả hai đều trình bày ý dưới dạng bullet point. Khi đọc lướt, nội dung trông có vẻ trực quan, ngắn gọn và dễ hiểu. Nhưng nếu đọc kỹ hơn, bạn sẽ thấy các ý này rất nông, thậm chí là sáo rỗng, và trùng lặp khá nhiều.

3. Sử dụng nhiều dấu gạch ngang dài (em-dash)

Kiểu gõ văn bản thông thường rất khó để tạo dấu gạch ngang dạng dài (thực tế là rất dài) mà các chatbot AI, đặc biệt là ChatGPT, hay sử dụng. Nếu bạn thấy dấu gạch ngang này xuất hiện đến 2-3 lần trong một đoạn văn ngắn thì khả năng cao đó là nội dung AI.

4. Sai thông tin, bịa thông tin

Đôi khi, AI sẽ bịa ra thông tin và nguồn trích dẫn không có thật. Khi bạn yêu cầu liệt kê các chiến dịch, case-study hay bất kỳ ví dụ minh hoạ nào, chatbot có thể dẫn ra một loạt ý, nhưng rất nhiều ý trong số đó hoàn toàn không có thật.

Chẳng hạn như 5 ví dụ về Ambient Marketing mà ChatGPT cung cấp:

Như bạn thấy thì cách nêu ví dụ của ChatGPT rất rõ ràng và đầy đủ, nhưng đáng tiếc, phần lớn ví dụ đều do chatbot này bịa ra. “MILO biến vạch kẻ đường thành thanh năng lượng”, “Biti’s dựng đôi giày khổng lồ tại phố đi bộ Nguyễn Huệ”, “Highlands đặt mô hình ly cà phê khổng lồ tại sảnh” – cả 3 ví dụ này đều không có thật. Chúng tôi đã tìm kiếm ở nhiều trang nhưng không hề thấy thông tin hay hình ảnh cụ thể của những ví dụ này.

Riêng ví dụ “dựng sân chơi bùn đất ở công viên” của OMO trong chiến dịch “Dirt is good”, sau khi tra Google, bạn có thể tìm được một số hình ảnh về giải chạy marathon dành cho trẻ em của OMO. Cung đường chạy có một số thử thách bò, trườn qua đường hầm đầy bùn lầy. Và có thể, ChatGPT đã “hiểu sai” thông tin này khi tổng hợp.

Như vậy, chỉ có mascot “người xanh” của Điện Máy Xanh là có thật. Nhưng việc đưa mascot “xuất hiện khắp không gian đời thực” lại không phải là một hoạt động Ambient. Tóm lại thì cả 5 ví dụ mà ChatGPT đưa ra, không có ví dụ nào là chính xác hoàn toàn.

Kết quả của Gemini thì khá hơn một chút. Trong đó, ví dụ KitKat biến ghế băng công cộng thành những thanh socola khổng lồ để truyền tải thông điệp “Have a break, Have a KitKat” là hoàn toàn đúng và có thể đưa vào bài.

Song, Gemini cũng đã bịa ra 3 ví dụ không có thật về McDonald’s, DHL Express và Nescafé; cùng một ví dụ sai kiến thức, khi cho rằng triển lãm “The World of Studio Ghibli” của hãng phim Ghibli là một chiến dịch Ambient Advertising.

Khi duyệt bài cho thành viên, đội ngũ Admin đã từng nhìn thấy dấu hiệu “sai thông tin, bịa thông tin” này:

Đây sẽ là một lỗi rất nghiêm trọng nếu bạn không đọc và xác thực các nội dung do AI viết. Vậy nên, bất cứ khi nào bạn cảm thấy hoài nghi trước những thông tin và những “sự thật” kỳ lạ trong bài, hãy tra cứu ngay.

5. Để sót phần prompt trong bài

Một số người viết bất cẩn đến mức để nguyên câu lệnh hoặc đoạn hội thoại với chatbot trong văn bản hoàn chỉnh, vô tình tiết lộ việc đã sử dụng AI.

Trong một lần duyệt bài cho thành viên, Admin của Brands Vietnam đã phát hiện ra lỗi này:

6. Giọng văn và phong cách không nhất quán

Nhiều bài chỉ dùng AI cho một số đoạn. Nếu thấy phần đầu nhiều từ vựng phong phú, nhưng phần sau lặp từ hoặc cấu trúc đơn giản, có thể đó là bài viết pha trộn giữa AI và con người. 

Để phát hiện ra lỗi này, bạn cần chủ động soi logic ở từng đoạn. Nếu thấy nhiều phần mâu thuẫn hoặc các ý không nối tiếp nhau một cách hợp lý, khả năng cao là bài viết đó đã có sự can thiệp của AI.

★★★

Việc nhận biết nội dung được tạo ra bởi AI không phải lúc nào cũng dễ dàng, và trên đây chỉ là 6 dấu hiệu thường gặp để nhận diện nhanh những bài viết hay đoạn văn có “mùi AI”. Tuỳ theo từng chủ đề, các dấu hiệu này có thể sẽ càng cụ thể và rõ ràng hơn.

Dĩ nhiên, chúng tôi không phản đối việc sử dụng AI để hỗ trợ viết lách, miễn kết quả sau cùng là một bài viết chất lượng – vừa chuẩn xác về mặt thông tin, vừa mang lại giá trị cho cộng đồng. Nhưng giữa “biển” nội dung ngày càng hỗn loạn với vô vàn “rác AI” như hiện nay, chúng ta cần phải khó tính hơn để chọn lọc những gì thực sự hữu ích. Và việc làm quen với 6 dấu hiệu nêu trên có thể giúp bạn đặt nghi vấn mỗi khi tiếp nhận thông tin – để ít nhất, bạn biết được bản thân đang đọc gì.

Cập nhật vào: 23/09/2025